Waar we vroeger nog nooit gehoord hadden van kurkuma, is er in bijna iedere keuken vandaag de dag wel een potje van de geelkleurige wortel te vinden. Dat komt niet alleen door de heerlijke smaak die het aan het eten toevoegt, maar ook doordat er vele gezondheidsvoordelen aan kurkuma toegeschreven worden. Maar wat is kurkuma dan precies? En hoe zou het dan bijdragen aan een betere gezondheid?
Waar is kurkuma van gemaakt?
Wat wij kurkuma noemen is eigenlijk de wortel van de Curcuma Longa plant. Deze Curcuma Longa plant komt oorspronkelijk uit India. Kurkuma staat ook wel bekend als tumeric, curcuma, koenjit of Indiase geelwortel. Aangezien de plant oorspronkelijk uit India komt, werd het voornamelijk gebruikt in Indiase gerechten. Maar vandaag de dag wordt het ook in andere recepten gebruikt. Denk bijvoorbeeld maar eens aan de Golden Milk, die je steeds vaker in koffiezaakjes ziet. Deze Golden Milk wordt zo genoemd door de gelige kleur die (plantaardige) melk krijgt van alle kurkuma.
Het kurkuma supplement wordt steeds meer aan allerlei uiteenlopende gerechten toegevoegd vanwege de gezondheidsvoordelen. Kurkuma is namelijk rijk aan kalium, natrium en vooral curcumine. Vanwege de veelzijdige werking wordt deze superfood ook wel het “heilige poeder” genoemd.
Wat doet kurkuma in je lichaam?
Ontstekingsremmer
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, zou kurkuma dus vele positieve effecten op je gezondheid moeten hebben. Zo zijn er bijvoorbeeld studies die aantonen dat kurkuma een krachtige ontstekingsremmer is. Het kan zelfs kleine, chronische ontstekingen bestrijden (Gupta et al., 2017).
Oxidatieve stress
Ook is het zo dat curcumine, wat zich dus in kurkuma bevindt, een zeer krachtige antioxidant is. Hierdoor kan kurkuma je helpen om je lichaam te beschermen tegen vrije radicalen. Vrije radicalen zijn stoffen die ontstaan door onder andere zonlicht en vervuiling. Deze vrije radicalen kunnen schade aan de cellen en weefsels in je lichaam veroorzaken. Deze schade noemen we oxidatieve stress, wat onder andere een rol speelt bij het verouderingsproces. Maar aangezien curcumine je lichaam juist beschermt tegen deze vrije radicalen en de oxidatieve stress die ze kunnen veroorzaken, wordt er ook beweerd dat kurkuma je kan helpen om tekenen van veroudering te verminderen en het proces wat te vertragen.
Gezonde bloedvaten en een gezond hart
Daarnaast is er gevonden dat kurkuma werkt als bloedverdunner. Hierdoor helpt het dus om de samenklontering van de bloedplaatjes te voorkomen. Ook zou het je cholesterol verlagen.
Gezonde spijsvertering
Ook zou kurkuma een goede spijsvertering ondersteunen. Er wordt namelijk beweerd dat kurkuma helpt bij het verteren van vetten. Het voorkomt dan ook vaak winderigheid en een opgeblazen gevoel. Bovendien kan kurkuma, door de ontstekingsremmende werking, ontstekingen in de darmwand tegengaan. Hierdoor zou kurkuma een belangrijke ondersteunende rol kunnen vervullen bij het prikkelbare darmsyndroom of zelfs de ziekte van Crohn. Bovendien wordt er ook vaak beweerd dat kurkuma helpt om de lever te ontgiften.
Verlichting van gewrichtspijn bij reuma, artritis en artrose
In Azië wordt kurkuma al heel lang gebruikt om de gewrichten soepel en beweeglijk te houden. Tegelijkertijd wordt het als een soort van natuurlijke pijnstiller gebruikt. Vandaar dat er beweerd wordt dat kurkuma goed zou kunnen helpen bij klachten als reuma, artritis en artrose.
Hooikoorts
Tot slot wordt er ook wel eens gezegd dat kurkuma veel voorkomende hooikoortsklachten zou kunnen verminderen. Denk hierbij aan een loopneus, verstopte neus en niezen.
Ondanks al deze positieve effecten die aan kurkuma worden toegeschreven, is het goed om te onthouden dat de vele onderzoeken die gedaan zijn naar kurkuma vaak uiteenlopende resultaten hebben. Natuurlijk kun je prima zelf kijken of kurkuma een positieve uitwerking op jouw gezondheid heeft. Toch is het verstandig om niet al te veel van het gele poeder te nemen.
Kan kurkuma schadelijk zijn?
Hoewel kurkuma dus bevorderlijk voor je gezondheid zou kunnen werken, is het ook belangrijk om te weten dat een te veel aan kurkuma absoluut niet goed voor je is. Wanneer je curcumine of kurkuma voor langere tijd in hoge doseringen tot je neemt, kun je allerlei nare bijwerkingen ervaren. Zo ervaart ongeveer 20 % van de mensen maag- darmklachten wanneer ze meer dan 6 gram gedurende vier tot zeven weken innemen.
Ook allergische (huid)reacties worden vaak veroorzaakt door kurkuma. Bovendien zou je leverschade kunnen oplopen wanneer je voor langere tijd grote hoeveelheden kurkuma tot je neemt. Het is daarom altijd verstandig om de inname van hoge doseringen van kurkuma, bijvoorbeeld in de vorm van gemalen kurkuma capsules of tabletten, te overleggen met een arts. Maar natuurlijk kan een beetje kurkuma in je eten of in je thee over het algemeen niet echt veel kwaad.
Het gebruik van kurkuma wordt afgeraden wanneer je hormoontherapie krijgt om borstkanker te bestrijden. Bovendien is het altijd verstandig om het advies van een arts te vragen wanneer je kurkuma in hoge doseringen wilt gaan innemen, vooral wanneer je ook andere medicijnen gebruikt. Zeker in combinatie met bloedverdunners is het niet zo slim om kurkuma te gebruiken, aangezien de wortel zelf ook al werkt als bloedverdunner. Ook voor kinderen onder de 12 en zwangere vrouwen is het advies om geen kurkuma te gebruiken. Dit komt doordat de veiligheid voor deze doelgroepen nog niet bewezen is.
Wat doet kurkuma met zwarte peper?
Curcumine is dus de stof in kurkuma die zorgt voor de meeste gezondheidseffecten. Helaas is het zo dat ons lichaam niet heel goed in staat is om curcumine op te nemen. Vandaar dat kurkuma vrijwel altijd gecombineerd wordt met een actieve stof om de opname te bevorderen. Piperine, wat uit zwarte peper komt, werkt hier goed voor. Zo is wetenschappelijk bewezen uit onderzoek van de American Central Michigan University (Gupta et al., 2017) dat curcumine wel 20 keer beter wordt opgenomen wanneer het samen met zwarte peper ingenomen werd. Vandaar dat kurkuma of Indiase geelwortel in supplementen vaak al gecombineerd is met zwarte peper.
Gebruik je zelf kurkuma in een gerecht of smoothie? Dan is het wel zo handig om ook een snufje zwarte peper toe te voegen.
Referenties:
Gupta, S. C., Patchva, S., & Aggarwal, B. B. (2013). Therapeutic roles of curcumin: lessons learned from clinical trials. The AAPS journal, 15(1), 195-218.