Ontbossing

Bossen bedekken ongeveer 31% van het wereldwijde landoppervlak. Bossen bieden mogelijkheden tot leven. Want niet alleen vormen de bossen een cruciale bron van zuurstof, bossen dienen ook als thuis voor diverse planten, dieren en mensen. Ondanks deze belangrijke functies die bossen voor ons vervullen, gaan we niet zorgvuldig genoeg met ze om. Elk jaar verdwijnt er namelijk zo’n 6,5 miljoen hectare aan natuurlijk bos. Deze ontbossing zorgt voor grote problemen. Maar waarom doen we dan aan ontbossing? Daar geven we in dit artikel antwoord op. Ook gaan we dieper in op de gevolgen van ontbossing en hoe je ontbossing tegen kan gaan.

Oorzaken ontbossing

Hoewel ontbossing verschillende oorzaken kan hebben, zijn deze vrijwel allemaal terug te leiden tot menselijke activiteiten. Zo moeten de bomen plaats maken voor landbouwgrond. Vooral palmolieplantages en soja plantages zijn hier belangrijke voorbeelden van.

Palmolieplantages

Palmolie is een plantaardige olie die gewonnen wordt uit palmvruchten. Palmolie wordt in tal van producten gebruikt. Zo vind je palmolie vaak als bindmiddel in verschillende soorten voedingsmiddelen, verzorgingsproducten en biodiesel. De vraag naar palmolie is dus erg groot. Om aan deze vraag te voorzien, worden vaak grote delen van regenwouden, in bijvoorbeeld Indonesië, in brand gestoken. Op deze manier is er namelijk meer plaats voor palmolieplantages.

Sojaplantage

Soja is de nummer twee als het gaat om de grootste veroorzaker van ontbossing. Hoewel mensen natuurlijk ook soja eten, is de ontbossing echter niet het gevolg van menselijke soja consumptie. Vooral in Nederland en andere Europese landen vind je amper sojaproducten waarvoor bos gekapt is. Dit komt doordat we in Nederland en sommige andere Europese landen strengere regels hebben wat betreft genetische modificatie. Aangezien de soja, die groeit op voormalige bosgrond, vaak genetisch gemodificeerd is, zul je producten met deze soja amper in de Nederlands schappen zien.

Bovendien is het zo dat slechts 3 tot 4 procent van alle soja die geteeld wordt op voormalige bosgronden, verwerkt wordt tot producten voor menselijke consumptie. Veel soja wordt namelijk gebruikt om biobrandstof van te maken. Maar verreweg het grootste deel van deze soja is bedoeld om al het vee te voeren. Zo is enkel en alleen al jaarlijks ongeveer een half miljoen hectare aan soja nodig om alle dieren in Nederland te voeren . Veganisten of vegetariërs die niet kunnen leven zonder hun sojamelk of sojaburgers dragen dus minder bij aan ontbossing dan de omnivoor die een soja-gevoerde koe eet en haar melk drinkt.

Andere oorzaken ontbossing

Naast het kappen van bossen om plaatst te maken voor landbouwgrond, worden bossen ook om andere redenen gekapt. Ook bijvoorbeeld voor de mijnbouw of het aanleggen van infrastructuren worden vele bomen gekapt. Bovendien worden er nog altijd bomen illegaal gekapt om in de groeiende vraag naar hout en papier te voorzien. Dit betreft namelijk een miljardenindustrie.

Gevolgen ontbossing

Wanneer de bossen verdwijnen, zal dit tal van gevolgen hebben voor het milieu. Zo zal er bijvoorbeeld meer CO2 in de lucht komen, zullen er meer overstromingen plaatsvinden en zullen vele mensen en dieren geen thuis meer hebben.

Meer CO2

De ontbossing zorgt voor een verhoogde uitstoot van CO2. CO2 is een broeikasgas welke in grote maten bijdraagt aan het versterkte broeikaseffect. Het zit namelijk zo dat bomen koolstof opslaan. Wanneer de bomen gekapt worden, komt de opgeslagen koolstof als CO2 vrij in de atmosfeer. Ook suggereren sommige onderzoeken dat vooral de aanleg van plantages ervoor zorgen dat grote bosgebieden, zoals het regenwoud, minder CO2 op kunnen nemen.

Dit heeft te maken met het feit dat er op deze plantages veelal wordt gedaan aan monocultuur, waarbij er dus alleen maar hetzelfde gewas wordt verbouwd op een bepaald stuk grond. Het is nu juiste deze verminderde biodiversiteit die ervoor zou zorgen dat de bomen die er nog zijn, minder CO2 op kunnen nemen.

Daarnaast veroorzaakt ontbossing licht ontvlambare gebieden. Wanneer er brand uitbreekt zal er dan ook weer meer CO2 in de lucht komen.

De verhoogde hoeveelheid CO2 draagt bij aan het versterkte broeikaseffect. Als gevolg van dit versterkte broeikaseffect hebben we te maken met klimaatverandering en de opwarming van de aarde. Zo berekende het IPCC, een VN-organisatie die zich bezighoudt met het onderzoeken van klimaatverandering, dat ongeveer 12 procent van alle CO2-uitstoot die de mensheid veroorzaakt, te wijten is aan ontbossing. Dit is meer dan de CO2-uitstoot van al het verkeer bij elkaar.

Meer overstromingen

Het is alom bekend dat de meeste bomen wortels hebben. Er zijn verschillende varianten wortels, die er allemaal op hun eigen manier voor zorgen dat water beter in de grond blijft zitten. Wanneer bomen dus gekapt worden, zullen er minder bomen zijn die het water vast kunnen houden. Als gevolg zullen er meer overstromingen zijn. Bovendien zal er minder water beschikbaar zijn om in de behoefte van mensen en dieren te voorzien.

Mensen en dieren zonder thuis

Door de ontbossing verdwijnen er hele ecosystemen. Vele diersoorten hebben geen plek meer om te leven. Bovendien zijn vele dieren door het gebrek aan bos vele malen kwetsbaarder geworden voor stropers. De ontbossing bedreigt dieren zoals de orang-oetang, de tijger en de panda, met uitsterven.

Ook voor veel lokale bevolking betekent ontbossing dat ze geen thuis meer hebben. Tegenwoordig leven naar schatting zo’n 300 miljoen mensen in de bossen. Bovendien is ongeveer een vijfde van de wereldbevolking direct afhankelijk van de bossen om in hun eerste levensbehoefte te voorzien. Wanneer de bossen stukje bij beetje verdwijnen, zal dit dus ook grote gevolgen hebben voor een groot deel van de mensheid.

Wat kan ik doen tegen ontbossing?

Ontbossing wordt dus veelal gedreven door menselijke activiteit. Zo wordt een groot deel van de bomen gekapt om veevoer en palmolie te verbouwen, voor de mijnbouw, de aanleg van nieuwe infrastructuren en om in de vraag naar hout en papier te voorzien. Ontbossing draagt bij aan de opwarming van de aarde. Wanneer bomen gekapt worden, komt de opgeslagen koolstof namelijk als CO2 in de lucht, waar het bijdraagt aan het versterkte broeikaseffect. Bovendien zal een vermindering van bomen zorgen voor meer overstromingen en zullen mens en dier zonder thuis komen te zitten. Het is daarom noodzakelijk dat we ontbossing stoppen. Ben je benieuwd naar wat jij kan doen? Bekijk dan onderstaande 3 tips.

Tip 1: Let op je koopgedrag

Zoals we al zeiden worden veel bossen gekapt om plaatst te maken voor sojaplantages. Deze sojaplantages zijn noodzakelijk om al het vee te voeren. Wanneer je dus besluit om minder vlees of andere dierlijke producten te eten, zal er op den duur minder vee nodig zijn. Hierdoor zal er ook minder veevoer nodig zijn en dus wordt het minder financieel aantrekkelijk om bos te kappen om plaats te maken voor sojaplantages. Om te beginnen met minder vlees eten, kun je proberen om eens een dag in de week of in de maand geen vlees op tafel te zetten. Wanneer je jezelf echt wilt uitdagen zou je er ook voor kiezen om de Vegan Challenge aan te gaan. Dit betekent dat je belooft om voor 30 dagen veganistisch te eten.

Ook worden er grote stukken aan bos gekapt voor palmolieplantages. Helaas is het zo dat palmolie vrijwel overal inzit. Het vermijden van palmolie wordt nog eens vermoeilijkt doordat palmolie onder vele verschillende namen op de ingrediëntenlijst kan staan. Toch zou je kunnen proberen om minder producten met palmolie te kopen. Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende duurzame producten voor in de badkamer zonder palmolie.

Wat dacht je bijvoorbeeld van de palmolie vrije zeep en Shampoo Bars van Werfzeep of van Happy Soaps? Ook is het mogelijk om eten zonder palmolie te kopen. Vaak kun je makkelijk online controleren of er palmolie in het product zit. Een bonus tip, de chocolade van Tony’s Chocolonely bevat geen palmolie. Dat geeft dus een extra excuus om een reep (of 5) te kopen.

Tip 2: stap over naar een duurzame bank

Vele banken investeren het geld dat men bij hen op de bank zet in ontbossing. Aangezien het jouw geld betreft, zou het zomaar eens zo kunnen zijn dat je, onbewust, investeert in het kappen van bossen. Ben je benieuwd of dit ook het geval is bij jou bank? Dan kun je dit eenvoudig nakijken via de Eerlijke Bankwijzer. Wanneer je bank investeert in dingen waar je niet achterstaat, kun je ervoor kiezen om je bank een klacht te sturen. Wanneer banken voldoende publieke druk ervaren, bestaat er namelijk een kans dat ze hun investeringsgedrag herzien. Ook kun je ervoor kiezen om over te stappen naar een bank die niet investeert in ontbossing.

Tip 3: steun een organisatie

Naast het letten op je koopgedrag en je bank controleren, zijn er vrij weinig dingen die je als individu kunt beginnen tegen ontbossing. Wanneer je toch iets extra’s zou willen doen, zou je ervoor kunnen kiezen om een organisatie die zich hard maakt tegen ontbossing, bijvoorbeeld het WWF of Greenpeace, te steunen. Met deze steun kunnen deze organisaties meer druk uitoefenen, waardoor de kans groter is dat er structurele verandering volgt. Maar wanneer het om wat voor reden momenteel niet mogelijk is voor jou om dergelijke organisaties te steunen, kun je voor jezelf al grote stappen maken door jouw bijdrage aan het kappen van bossen te verminderen.